-
1 распашной
I -ая; -оедиал.сөрүле, сөрелә торганII -ая; -ое1) уст. җилбәгәй, төймәсез2) спец. ике якка ачыла торган, ике якка ачылмалы• -
2 расступиться
-
3 двубортный
-ая; -оеике капламлы, ике якка да төймәләнә торган -
4 раздаться
I сов.( прозвучать) яңгырау, яңгырап китү, ишетелү, ишетелеп китү; тавыш таралуII сов.1) юл бирү, ике якка аерылу2) ( расшириться) киңәю, киңәеп китү, иркенәю3) разг. ( потолстеть) юанаю, юанаеп китү, калынаю, калынаеп китү -
5 раздвинуть
-
6 раздвинуться
сов.1) ачылу, аерылу, ачылып китү, аерылып китү2) ике якка аерылу, чигенү, юл бирү -
7 створчатый
-ая; -оеике якка ачылмалы, ике якка ачыла торган (мәс. шкаф турында) -
8 двустворчатый
-ая; -оеике якка ачылмалы (тәрәзә, ишек, шкаф) -
9 развести
сов.( кого-что)1) тарату, таратып чыгу, илтеп кую2) ( направить в разные стороны) ачу, күтәрү, аеру ( ике якка), разводлау3) ( разъединить) аеру, аерып җибәрү4) ( растворить) эретү5) ( заняться выращивием) үрчетү, асрау; үстерү6) су кушу7) яндыру, яндырып җибәрү, кабызу; кабызып җибәрү•- развести пилу
- развести руками -
10 разъехаться
сов.1) (атта, машинада) таралу, китү, китеп бетү, таралышу, таралып бетү2) (с кем и без доп.), разг. аерылышу, ташлашу3) ( разминуться) аймыл булу, аймылыш булу4) ( дать дорогу) юл бирешү, юл сабышу5) ( ике якка) аерылу, аерылып китү;6) перен.; разг. ( развалиться от ветхости) тузу, сыпылу, ватылу -
11 распростереть
-
12 створка
жстворки дверей — ишекчәләр; ишек капкачлары диал.
-
13 односторонний
-
14 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди
См. также в других словарях:
як-якка — рәв. Бер ноктадан төрле якка, тирә якка. Уртадан ике якка (таба). Әле бер, әле икенче якка … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
леер — Ике очы ике якка беркетелеп, бик нык тарттырып куелган трос (корабларда ябышып йөрү өчен) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәю — 1. Җыелып, бөкләнеп яки йомарланып торган әйберне язып, киңәйтеп җибәрү, ачу 2. Нин. б. өслеккә әйберне бөтен иңе, киңлеге белән салу. Ята яки утыру өчен аска нәр. б. түшәү, салу, урын әзерләү 3. Бөртекле, вак әйберләрне юка катлам итеп як якка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чит-читкә — рәв. Ике якка, ике янга … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атлану — I. 1. Берәр нәрсәнең өстенә менеп, аякларны ике якка салындырып утыру 2. күч. Кем. б. ирегенә хуҗа булу, иреген бетерү. күч. Даими сиздереп тору. II. АТЛАНУ – (Атлау (II) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
еру — 1. Су ташкыны белән юлдагы нәрсәләрне юып, җимереп үтү. Сулыкны тотып тора торган ныгытманы җимерү, суга юл ачу 2. Җирне озынлыкка казып нәр. б. эшләү, үткәрү канау еру 3. Кар, пычрак, су эченнән бару; шундый карлы яки пычрак юлдан кыенлык белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ишекчә — 1. Ике якка ачыла торган ишекнең бер ягы 2. Мич, плитә авызының кечкенә ишеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
канат — I. 1. Очу органы. 2. Балыкларның суда хәрәкәтләнү органы 3. Самолетның як ягына урнашкан яссылыклар 4. Үрәчә (чанада) 5. Җил тегермәне чарыгындагы әйләнә торган калак. 6. Су һәм пычрак чәчрәүдән саклау өчен тәгәрмәч өстенә урнаштырылган калай… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көянтә — 1. Чиләк, кәрзин кебек нәрсәләрне асып йөртү өчен очларында уентыгы яки тимер ыргаклары булган, җилкәгә салына торган озын иңсәле, бөгеп ясалган агач җайланма. с. Көянтәгә эленгән чиләкләргә сыйган кадәр 2. Көчләрнең тәэсир итү ноктасыннан ике… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сюртук — Ирләрнең ике якка да сәдәпләнә торган билле, озын чабулы өске киеме … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чатлану — Чат ясау, ике якка тармаклану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге